ชุดไทยพระราชนิยม

ประวัติ ชุดไทยพระราชนิยม ชุดประจำชาติ การแต่งกาย ความภูมิใจในความเป็นไทย

สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงมี พระราชนิยม เรื่อง การใช้ ผ้าไทย มาตั้งแต่ ทรงพระเยาว์ เมื่อ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณา ฯ ประกาศหมั้น ครั้งนั้น ได้มี นักหนังสือพิมพ์ ชาวต่างประเทศ ขอสัมภาษณ์ ซึ่งพระองค์ ได้ให้สัมภาษณ์ว่า จะสนับสนุน และ ส่งเสริมการแต่งกาย ที่เป็น แบบไทย เมื่อพระองค์ ยังเป็น พระคู่หมั้น ได้ใช้ ผ้าไทย และ ซิ่นไทย ส่วนชุดใน พระราชพิธี อภิเษกสมรส ได้ใช้ชุดที่ ตัดเย็บ ด้วย ผ้าไทย เมื่อพระราชพิธี ได้ผ่านไปแล้ว พระองค์ได้ทรง ปฏิบัติตาม พระราชปณิธาน ดังกล่าวต่อมา และได้มี เครื่องแต่งกาย แบบไทย ตามพระราชนิยม ขึ้น ซึ่งกลายเป็น เอกลักษณ์ ทาง การแต่งกายประจำชาติ มาจนทุกวันนี้ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงมี พระราชดำริ เรื่อง การแต่งกายประจำชาติ ของสตรีไทย ตั้งแต่คราวเสด็จฯ เยือนประเทศ เพื่อนบ้าน เป็นครั้งแรก  ในสมัยนั้นยังไม่มี ชุดไทยแบบต่างๆ ตามพระราชนิยม ได้ทรงคิดใช้ ไหมไทย ผ้าไทย และ ผ้ายก ต่างๆ มา ประดิษฐ์ตกแต่ง เป็น ฉลองพระองค์ เพื่อให้แสดงถึงของ ความเป็นไทย ทรงเจริญรอย สมเด็จพระพันปีหลวง สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ เรื่องการใช้ ฉลองพระองค์

ชุดสตรีไทยพระราชนิยม

      ชุดสตรีไทยพระราชนิยม หมายถึง ชุดแต่งกายประจำชาติ ของ สตรีไทย สวมใส่ ใน งานพิธี หรือ งานพระราชพิธีต่างๆ เช่น งาน พิธีหมั้น งานพิธี มงคลสมรส เป็นชุด ที่มี เอกลักษณ์ เฉพาะ มีหลายรูปแบบ ตัดเย็บ ด้วย ผ้าไหม ผ้าฝ้าย ผ้าใยประดิษฐ์ อาจเป็น ผ้าพื้น ผ้าลายดอก ผ้าลายริ้ว ผ้ายกดิ้นเงิน ดิ้นทอง หรือ ผ้ายกดอก เต็มตัว ใช้วัสดุเกาะเกี่ยว ที่เหมาะสม เช่น ซิป ตะขอ กระดุม ที่ห่อหุ้มจากผ้า ตัวเสื้อ อาจตกแต่ง ให้สวยงาม ด้วย การปักมุก เลื่อม ลูกปัด เป็นต้น

ผ้าไหม หมายถึง ผ้าทอ จากเส้นด้าย ที่ได้จากใยของ ตัวไหม

ผ้าฝ้าย หมายถึง ผ้าทอ จากเส้นด้าย ที่ได้จากใยของ ฝ้าย

ผ้าใยประดิษฐ์ หมายถึง ผ้าที่ได้จาก การสังเคราะห์ เช่น ผ้าพอลิเอสเทอร์ ผ้าเรยอน ผ้าเจอร์ซี่ ผ้าโทเร ชุดสตรีไทยพระราชนิยม แบ่งออกเป็น 8 แบบ ชุดไทยอมรินทร์ ชุดไทยจิตรลดา ชุดไทยบรมพิมาน ชุดไทยจักรพรรดิ ชุดไทยจักรี ชุดไทยเรือนต้น ชุดไทยศิวาลัย และชุดไทยดุสิต

ชุดไทยพระราชนิยม

โอกาสที่ใช้     สไบ / เข็มขัด เสื้อด้านหน้า คอเสื้อ แขนเสื้อ ลักษณะ ผ้าถุง

1. ชุดไทยเรือนต้น
ลำลอง
ไม่ใช้ / ไม่ใช้
ผ่าหน้าและ ติดกระดุม
คอกลม ไม่มีขอบ
แขนสามส่วน
ไหมหรือ ซิ่นป้ายหน้า

2. ชุดไทยจิตรลดา
พิธีกลางวัน
ไม่ใช้ / ไม่ใช้
ผ่าหน้าและ ติดกระดุม
คอกลม ขอบตั้ง
แขนยาว
ไหมหรือ ซิ่นป้ายหน้า

3. ชุดไทยอมรินทร์
พิธีค่ำ
ไม่ใช้ / ไม่ใช้
ผ่าหน้าและ ติดกระดุม
คอกลม ไม่มีขอบ
แขนยาว หรือแขน สามส่วน
ไหมหรือ ซิ่นป้ายหน้า

4. ชุดไทยบรมพิมาน
พิธีค่ำ
ไม่ใช้ / ใช้
ผ่าหลัง
คอกลม ขอบตั้ง
แขนยาว
มีหน้านาง และชายพก

5. ชุดไทยศิวาลัย
โอกาสพิเศษ และแต่ง เต็มยศ
ใช้ / ใช้
ผ่าหลัง
คอกลม ขอบตั้ง
แขนยาว
มีหน้านาง และชายพก

6. ชุดไทยจักรี
เต็มยศ กลางคืน
ใช้ / ใช้
ผ่าหลัง
คอกลม
ไม่มีแขน
มีหน้านาง และชายพก

7. ชุดไทยดุสิต
เต็มยศใน พระราชพิธี
ไม่ใช้ / ใช้
ผ่าหลัง
คอกลม
ไม่มีแขน
มีหน้านาง และชายพก

8. ชุดไทยจักรพรรดิ
ในพระราชพิธี
ใช้ / ใช้
ทรงรัดรูป เกาะอก
ไม่มี
ไม่มีแขน
มีหน้านาง และชายพก

ชุดไทยจักรี 

ไทยจักรีศรีสยามงามสืบสาน

ไทยจักรีกาลเต็มยศสดฉวี

ไทยจักรีงามเด่นเย็นฤดี

ไทยจักรีมีสไบให้ห่มเย็น

ชุดไทยจักรี คือชุดไทยประกอบด้วยสไบเฉียง ใช้ผ้ายกมีเชิงหรือยกทั้งตัว ซิ่นมีจีบยกข้างหน้า มีชายพกใช้เข็มขัดไทยคาด ส่วนท่อนบนเป็นสไบ จะเย็บให้ติดกับซิ่นเป็นท่อนเดียวกันหรือ จะมีผ้าสไบห่มต่างหากก็ได้ เปิดบ่าข้างหนึ่ง ชายสไบคลุมไหล่ ทิ้งชายด้านหลังยาวตามที่เห็นสมควร ความสวยงามอยู่ที่เนื้อผ้าการเย็บและรูปทรงของผู้ที่สวม ใช้เครื่องประดับได้งดงามสมโอกาสในเวลาค่ำคืน

ชุดไทยบรมพิมาน 

ไทยบรมพิมานกาลเต็มยศ
งามสวยสดบรรเจิดหล้าผ้ายกไหม
ผ้ายกทองมีเชิงงามตามแต่ใจ
เป็นซิ่นไทยจีบเบื้องหน้าสง่างาม

ชุดไทยบรมพิมาน คือ ชุดไทยพิธีตอนค่ำที่ใช้เข็มขัดใช้ผ้าไหมยกดอกหรือยกทองมีเชิงหรือยกทั้งตัวก็ได้ ตัวเสื้อและซิ่นตัดแบบติดกัน ซิ่นมีจีบข้างหน้าและมีชายพก ใช้เข็มขัดไทยคาดตัวเสื้อแขนยาว คอกลม มีขอบตั้ง ผ่าด้านหลัง หรือด้านหน้าก็ได้ ผ้าจีบยาวจรดข้อเท้า แบบนี้เหมาะสำหรับผู้มีรูปร่างสูงบาง สำหรับใช้ในงานเต็มยศและครึ่งยศ เช่นงานอุทยานสโมสรหรืองานพระราชทานเลี้ยงอาหารอย่างเป็นทางการในคืนที่มีอากาศเย็น ใช้เครื่องประดับสวยงามตามสมควรผู้แต่งประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์

ชุดไทยศิวาลัย 

ไทยศิววาลัยสุนทรีศรีศิลป์ 
นฤมิตรจิตจินต์ด้วยซิ่นไหม 
สีทองดุจสีเนื้อชาติเชื้อไทย 
เต็มยศในพระราชพิธีเป็นศรีไทย

ชุดไทยศิวาลัย มีลักษณะเหมือนชุดไทยบรมพิมานแต่ว่า ห่มสไบ ปักทับเสื้ออีกชั้นหนึ่งใช้ในงานพระราชพิธี หรืองานพิธีเต็มยศเหมาะแก่การใช้แต่งช่วงที่มีอากาศเย็น

ชุดไทยดุสิต 

ไทยดุสิตงามวิจิตรดุสิตแสน
ไทยทั่วแดนงามวิจิตรดุสิตศรี
ไทยดุสิตใช้ในพระราชพิธี
ไทยดุสิตที่เต็มยศสดสคราญ

ชุดไทยดุสิต คือ ชุดไทยคอกว้าง ไม่มีแขนใช้ในงานกลางคืนแทนชุดราตรีแบบตะวันตก ตัวเสื้ออาจปักหรือตกแต่งให้เหมาะสม กับงานกลางคืน ตัวเสื้ออาจเย็บติดหรือแยกคนละท่อนกับซิ่นก็ได้ ซิ่นใช้ผ้ายกเงินหรือทองจีบชายพก ผู้แต่งอาจใช้เครื่องประดับแบบไทยหรือตะวันตกตามควรแก่โอกาส

ชุดไทยจักรพรรดิ

ศรีสตรีศรีศักดิ์ไทยจักรพรรดิ

ศรีสวัสดิ์ศรีไทยได้รังสรรค์

ศรีเอกลักษณ์จักรวรรดิปัจจุบัน

ศรีแห่งงานพระราชพิธีเป็นศรีไทย

ชุดไทยจักรพรรดิ คือ ชุดไทยห่มสไบคล้ายไทยจักรี แต่ว่ามีลักษณะเป็นพิธีรีตรองมากกว่า ท่อนบนมีสไบจีบรองสไบทึบ ปักเต็มยศบนสไบชั้นนอก ตกแต่งด้วยเครื่องประดับอย่างสวยงาม ใช้สวมในพระราชพิธีหรืองานพิธีต่าง ๆ ที่ยิ่งใหญ่ระดับชาติ

ชุดไทยอมรินทร์ 

ไทยอมรินทร์อมเรศเพชรน้ำหนึ่ง
ไทยสวยซึ้งซึ่งยามค่ำงามสดศรี
ไทยพัสตราผ้าไทยไทยไหมเนื้อดี
ไทยอมรินทร์มีทองแกมแถมทั้งตัว

ชุดไทยอมรินทร์ คือ ชุดพิธีตอนค่ำ ใช้ยกไหมที่มีทองแกมหรือยกทองทั้งตัว เสื้อกับซิ่นแบบนี้อนุโลมให้ สำหรับผู้ไม่ประสงค์คาดเข็มขัด ผู้มีอายุจะใช้คอกลมกว้าง ๆ ไม่มีขอบตั้งและแขนสามส่วนก็ได้ เพราะความสวยงามอยู่ที่เนื้อผ้า และเครื่องประดับที่จะใช้ให้เหมาะสมกับงานเลี้ยงรับรอง ไปดูละครในตอนค่ำและเฉพาะในงานพระราชพิธีสวนสนามในวันเฉลิมพระชนมพรรษาผู้แต่งชุดไทยอมรินทร์ ประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์

ชุดไทยจิตรลดา 

จิตรฤดีนฤมิตรจิตรลดา

อาภัสราพิจิตรพิสิฐสาน

จิตรลดาสง่าศักดิ์ในจักรวาล

พระราชทานประจักษ์หล้าฟากฟ้างาม

ชุดไทยจิตรลดา คือ ชุดไทยพิธีกลางวัน ใช้ผ้าไหมเกลี้ยงมีเชิงหรือ เป็นยกดอกหรือตัวก็ได้ ตัดแบบเสื้อกับซิ่น ซิ่น ยาวป้ายหน้าอย่างแบบลำลอง เสื้อแขนยาว ผ่าอก คอกลม มีขอบตั้งน้อย ๆ ใช้ในงานที่ผู้ชายแต่งแต็มยศ เช่น รับประมุขที่มาเยือนอย่างเป็นทางการที่สนามบิน ผู้แต่งไม่ต้องประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ แต่เนื้อผ้าควรงดงามให้เหมาะสมโอกาส

ชุดไทยเรือนต้น 

เรือนต้นเรืองใจหมายกำหนด

เรือนกายปรากฎบทแห่งที่

เรือนต้นแต่งปกติในพิธี

เรือนต้นชี้เรือนใจเรือนกายงาม

ชุดไทยเรือนต้น คือ ชุดไทยแบบลำลอง ใช้ผ้าฝ้ายหรือผ้าไหมมีลายริ้วตามขวางหรือตามยาว หรือใช้ผ้าเกลี้ยงมีเชิงตัวซิ่นยาวจรดข้อเท้าป้ายหน้า เสื้อใช้ผ้าสีตามริ้วหรือเชิงสีจะตัดกับซิ่นหรือเป็นสีเดียวกันก็ได้เสื้อคนละท่อนกับซิ่น แขนสามสวนกว้างพอสบาย ผ่าอก ดุมห้าเม็ด คอกลมตื้น ๆ ไม่มีขอบตั้ง เหมาะไช้แต่งไปในงานที่ไม่เป็นพิธีและต้องการความสบายเช่น ไปงานกฐินต้นหรือเที่ยวเรือ เที่ยวน้ำตก